Kaliumbeperkt dieet

Kalium is een mineraal dat in veel voedingsmiddelen voorkomt. In het lichaam komt kalium voornamelijk voor in de spiercellen. Kalium heeft een belangrijke functie bij de geleiding van zenuwprikkels. Ook speelt kalium een rol bij de regulering van de waterhuishouding van het lichaam. We spreken van een te hoog kaliumgehalte als dit boven de 5,5 mmol/l is.

Waarom is een kaliumbeperking nodig?
Als de nieren normaal werken, wordt het overtollige kalium uitgeplast. Bij een verminderde nierfunctie blijft te veel kalium in het lichaam achter. Dit kan hartklachten geven. Om stijging van het kaliumgehalte in het bloed enigszins te beperken, kunt u het advies krijgen de hoeveelheid kalium in de voeding te beperken.

In welke voedingsmiddelen komt kalium voor?
Veel kalium komt voornamelijk voor in:

• aardappelen, patat, chips
• groente, fruit (vers en gedroogd), vruchtensap
• peulvruchten zoals bruine bonen en linzen
• tomaat, tomatenpuree, tomatenketchup
• melk en melkproducten
• cacao, chocolademelk, chocolade
• koffie
• noten en pinda's

Weinig kalium komt voor in:

• rijst en deegwaren zoals macaroni, spaghetti
• beschuiten en crackers
• suiker, frisdrank, boter
• thee
• boter, margarine en olie

Enkele wetenswaardigheden

• Kalium is oplosbaar in water. Bij het koken in water gaat een deel van het kalium verloren. Kook de groente en de aardappelen daarom in zoveel mogelijk water.
• Groentenat bevat veel kalium. Gebruik het vocht daarom niet voor het maken van een sausje.
• Kalium gaat bij het (roer)bakken of smoren in olie of boter niet verloren.
• Bij het koken in de magnetron gaat minder kalium verloren. De bereidingstijd is namelijk veel korter en er wordt weinig water gebruikt.
• Er zijn kaliumrijke en minder kaliumrijke groentesoorten.
  Kaliumrijke soorten zijn onder andere: bleekselderij, postelein, spinazie, spruitjes, schorseneren en tuinbonen.
  Minder kaliumrijk zijn bijvoorbeeld: asperges, aubergine, bieten, broccoli, courgette, doperwten, koolraap, komkommer, paprika, rabarber, witlof en wortelen.

• Cafeïnevrije koffie en bamboekoffie bevat net zo veel kalium als gewone koffie. Granenkoffie bevat de helft minder kalium.
• In natriumarme ("zoutarme") producten, bijvoorbeeld natriumarme dieetzout en natriumarme ketjap, wordt het zout vaak vervangen door kaliumzouten. Deze producten bevatten dus meer kalium.

Enkele praktische richtlijnen

• Maak zoveel mogelijk gebruik van kaliumarme producten.
  Maak vaker gebruik van rijst, macaroni, spaghetti of mie en probeer het gebruik van aardappelen wat te beperken
• Groenten: wissel de groentesoorten af; kies vaker voor de kaliumarme soorten.
• Melkproducten: 2-3 glazen/ schaaltjes per dag.
• Fruit: twee porties of twee glazen vruchtensap per dag.

Dit zijn algemene richtlijnen. De voor u persoonlijke adviezen hangen mede af van uw eetgewoonten.

In het boek Eten met plezier, uitgegeven door de Nierstichting Nederland, vindt u meer informatie over kaliumgehalten in voedingsmiddelen. Overleg met uw diëtist of dit naslagwerk voor u zinvol kan zijn.

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, dan kunt u contact opnemen met afdeling Expertisecentrum Voeding en Leefstijl van Rivas zorggroep.