Orthognatische chirurgie

Bij orthognatische chirurgie werkt de kaakchirurg vaak samen met de orthodontist. Zodra de orthodontist klaar is met de voorbereidingen, gaat u naar de kaakchirurg voor beoordeling en eventueel planning van de operatie. Omdat hiervoor vaak enige wachttijd is, raden wij u aan ongeveer 3 maanden voordat de orthodontist verwacht klaar te zijn met de voorbereidingen, een afspraak te maken op de polikliniek. Er worden röntgen- en portretfoto's gemaakt door de orthodontist om de situatie vóór de operatie vast te leggen. U komt op een wachtlijst en wordt gebeld door bureau Opname voor de verdere gegevens over de datum en tijd van de operatie.

Er bestaan verschillende mogelijkheden om kaken of delen van kaken te verplaatsen. Deze mogelijkheden vindt u onder het kopje ‘Tijdens de behandeling’. Welke operatie u krijgt, is afhankelijk van het type afwijking in de stand van de kaak. Er moet altijd een zogenaamde botsnede in de kaak aangebracht worden, voordat de kaak verplaatst kan worden. Een botsnede wordt met een boor of zaagje in het bot van de boven- en onderkaak aangebracht en heeft tot doel de kaak te verzwakken of in stukken te verdelen.

Enige tijd voor de operatie krijgt u een afspraak op de POS-poli (Pre Operatieve Screening). Daar vindt onderzoek plaats als voorbereiding op de narcose. Om een goed beeld te krijgen van uw lichamelijke gezondheid heeft u een gesprek met de anesthesioloog, die u ook uitleg geeft over de narcose. Indien nodig wordt een ECG (hartfilmpje), bloedonderzoek of een longfoto gemaakt. Ook wordt uw medicijn gebruik besproken.

Er bestaan verschillende mogelijkheden om kaken of delen van kaken te verplaatsen. Welke operatie u krijgt, is afhankelijk van het type afwijking in de stand van de kaak. Er moet altijd een zogenaamde botsnede in de kaak worden aangebracht, voordat de kaak verplaatst kan worden. Een botsnede wordt met een boor of zaagje in het bot van de boven- en onderkaak aangebracht en heeft tot doel de kaak te verzwakken of in stukken te verdelen.

Operatie bij een te kleine onderkaak

Bij een te kleine onderkaak wordt de onderkaak naar voren verplaatst. De onderkaak wordt daardoor verlengd. De botsnede wordt zo gelegd dat de botdelen na de operatie contact met elkaar blijven houden. Het deel met de tanden en kiezen wordt naar voren geschoven. Het achterste deel waaraan zich ook het kaakgewricht bevindt blijft op zijn plek staan. Op die manier ontstaat een langere kaak, zonder dat daar extra bot voor nodig is. In de ruimte tussen de botdelen groeit nieuw bot. De kaakdelen worden aan elkaar bevestigd met behulp van schroefjes. Soms wordt ook een klein plaatje gebruikt. Dit materiaal bestaat uit titanium en hoeft in principe niet te worden verwijderd.

Een verstandskies kan het leggen van de botsnede bemoeilijken, omdat de botsnede op de plek van de verstandskies wordt gelegd. Om de kaak zo sterk mogelijk te maken moet de verstandskies tenminste zes maanden voor de operatie verwijderd zijn. Die tijd is nodig om bot op de plek van de verstandskies in te laten groeien.

Een animatiefilm van de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (NVMKA) geeft weer wat er gebeurt tijdens de ingreep.

Operatie bij een te grote onderkaak

Een operatie bij een te grote onderkaak gaat in principe hetzelfde als bij een te kleine onderkaak, alleen wordt het botstuk met tanden en kiezen nu naar achteren geplaatst. De onderkaak wordt dan verkort door een klein stukje bot te verwijderen. Bij deze operatie is het ook niet nodig de kiezen op elkaar vast te zetten. Ook hier worden de kaken aan elkaar vastgemaakt door schroefjes en een plaatje.

Een animatiefilm van de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (NVMKA) geeft weer wat er gebeurt tijdens de ingreep.

Geleidelijk verlengen van de onderkaak

Soms is het beter de onderkaak geleidelijk te verlengen. Hiervoor wordt een apparaatje in de onderkaak aangebracht dat via een schroefsysteem verlengd wordt. Het apparaatje zit onder het tandvlees en steekt er aan de voorzijde uit. Daarna worden er botsnedes gelegd ter hoogte van de verstandskies. De eerste week na de operatie geneest de wond en wordt de kaak nog niet verlengd. De week daarna wordt de kaak langzaam verlengd door met een klein sleuteltje aan het apparaatje te draaien, totdat de juiste positie van de kaak bereikt is. Dit draaien aan het apparaatje doet u zelf. Voor een goede begeleiding komt u twee- tot driemaal per week naar de polikliniek. Na één tot twee weken is de kaak voldoende verlengd. Er vormt zich nieuw bot op de plek waar de botsnede is aangebracht. Het apparaatje wordt na twee tot vier maanden op de dagbehandeling verwijderd.

Operatie aan de bovenkaak

Soms bevindt de afwijkende stand zich in de bovenkaak. De botsnede wordt boven de wortels van tanden en kiezen gelegd. Nadat de bovenkaak is losgemaakt, wordt deze verplaatst. De meest voorkomende verplaatsingen zijn naar boven en naar voren. De bovenkaak wordt daarna met vier plaatjes en met schroefjes weer vastgemaakt. Na de operatie krijgt u elastieken tussen de boven- en onderkaak.

De botsnede loopt door de kaakholte, waarbij de slijmvliezen van de kaakholte worden geopend. Daarom kan er in de eerste weken nog wat oud bloed uit de neus komen. U mag daarom de eerste drie weken de neus ook niet snuiten. Wel mag u de neus spoelen met zout water en neusspray gebruiken om de neus open te houden.

Verbreden van de bovenkaak

Soms is de bovenkaak te smal ten opzichte van de onderkaak en lukt het de orthodontist niet om de tanden en kiezen in de goede positie te krijgen. Het doel van de ingreep is het bot van de bovenkaak te verzwakken. U krijgt bij deze operatie aan beide zijden een botsnede in de bovenkaak. Ook in het midden van de bovenkaak, achter de bovenlip, wordt een kleine botsnede gelegd.

De verbreding van de bovenkaak kan alleen gedaan worden nadat de orthodontist eerst hulpmateriaal voor de verbreding aan de kiezen van de bovenkaak geplaatst heeft. Zodra u de datum van operatie weet, maakt u direct een afspraak met de orthodontist om het hulpmiddel te plaatsen.

Verstandskiezen, die nog verwijderd moeten worden, kunnen gelijktijdig verwijderd worden. De verbreding van de bovenkaak, en later het verwijderen van de apparatuur, wordt door de orthodontist begeleid. De verbreding van de bovenkaak gebeurt in dagbehandeling, dit betekent dat u 's morgens nuchter komt en in de loop van de dag weer naar huis gaat.

Operatie van de kin

Wanneer de beet goed is, maar de kin toch te groot of te klein is, wordt alleen de kin verplaatst. De botsnede wordt gelegd in de kin. Om de kin te ondersteunen krijgt u een elastische pleister op de kin voor drie tot vier dagen. Als u deze pleister verwijdert, is het verstandig deze eerst tijdens het douchen goed nat te maken. Vervolgens knipt u het midden voorzichtig met een schaar door en verwijdert u de beide pleisterdelen in de richting van het oor.

Een animatiefilm van de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (NVMKA) geeft weer wat er gebeurt tijdens de ingreep.

Operatie aan de onderkaak

Na de operatie is het gezicht de eerste tijd wat dik. De botsnede loopt langs de gevoelszenuw van de onderlip. Door de operatie kan tijdelijk een verdoofd gevoel aan de onderlip en kin optreden. Dit verdwijnt meestal na enkele weken. Een enkele keer duurt het herstel wat langer en kan dan enige maanden duren. De bewegingen van de onderlip blijven echter altijd normaal.

Omdat bot levend weefsel is en snel herstelt, ontstaat na de operatie weer een even sterke kaak als voor de operatie. Om ervoor te zorgen dat de beet zo ideaal mogelijk wordt, krijgt u na de operatie altijd elastieken tussen boven- en onderkaak. Deze elastieken blijven meestal één tot drie weken zitten. U kunt dan de mond wel openen en sluiten, maar niet zover als u gewend bent. De eerste maanden na de operatie kunt u wat lichte pijnklachten aan uw kaakgewrichten en kauwspieren hebben omdat u moet wennen aan de nieuwe beet. Doordat de beet geleidelijk aan wordt ingesteld, zullen deze klachten verdwijnen. Orthodontie is hierbij zeer waardevol.

Operatie aan de bovenkaak

Na de operatie is het gezicht de eerste tijd wat dik. U heeft tijdelijk een wat verminderd gevoel in de bovenlip en neusvleugel. Dit trekt over het algemeen na enkele weken weer weg. De botsnede loopt door de kaakholte, waarbij de slijmvliezen van de kaakholte worden geopend. Daarom kan er in de eerste weken nog wat oud bloed uit de neus komen. U mag daarom de eerste drie weken de neus ook niet snuiten. Wel mag u de neus spoelen met zout water.

Operatie van de kin

Om de kin te ondersteunen krijgt u een elastische pleister op de kin voor drie tot vier dagen. De kaakchirurg zal deze pleister voor u vervangen of verwijderen tijdens een controle. Wanneer u later thuis de pleister vervangt, is het verstandig deze eerst tijdens het douchen goed nat te maken. Vervolgens knipt u het midden voorzichtig met een schaar door en verwijdert u de beide pleisterdelen in de richting van het oor.

U mag de kaak de eerste zes weken niet belasten. Gedurende die tijd moet u zacht voedsel gebruiken. Meestal kunt u het werk na één of twee weken weer hervatten. Dit is echter wel afhankelijk van het soort werk dat u doet. Mensen met representatief werk, die veel moeten spreken, en mensen die zwaar lichamelijk werk verzetten blijven vaak iets langer thuis.

Mondverzorging

De mondhygiëne speelt een belangrijke rol. Regelmatige controle bij bijvoorbeeld een mondhygiëniste en/of de eigen tandarts is dan ook belangrijk.

Spoelen

De mond kunt u schoonhouden met het voorgeschreven mondspoelmiddel Vitis, Gezond Tandvlees spoelmiddel of Perio-Aid 0,12%. Hiervoor krijgt u een recept mee. De rest van het gebit kunt u gewoon poetsen.

Poetsen

Poets het gebit na iedere maaltijd en voor het slapen. Gebruik een zachte tandenborstel en poets van tandvlees naar de tand toe.

Geïrriteerd tandvlees

Als het tandvlees bij het poetsen gaat bloeden, dan is het waarschijnlijk geïrriteerd. Het is dan niet goed om minder te gaan poetsen om zo te voorkomen dat het gaat bloeden! Poets juist extra lang, maar ook extra voorzichtig. Als u uw gebit en tandvlees extra goed schoonhoudt, verdwijnt de irritatie. Als u nog Vitis of Perio-Aid thuis hebt, kunt u dit 2 x daags gebruiken gedurende 2 weken. Een geopende fles is nog 12 maanden houdbaar. Na gebruik van Vitis of Perio-Aid alles goed uitspugen. Niet naspoelen met water.

Voeding

De eerste twee weken kunt u het beste zachte voeding gebruiken. Eet liever geen harde dingen zoals stokbrood, appels of pinda’s. U hoeft geen maaltijd over te slaan en u kunt de normale hoeveelheden aanhouden. Eten en drinken kan het beste lauw van temperatuur zijn, dus niet te heet en niet te koud.

Roken en alcohol

Advies: een week aansluitend aan de behandeling niet roken en geen alcohol gebruiken. Beide zijn slecht voor de genezing van de wond.

We hopen u voldoende te hebben geïnformeerd. Heeft u nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (0183) 64 42 26.