Constitutioneel eczeem

De diagnose wordt gesteld door middel van het lichamelijk onderzoek door de arts. Daarnaast is het van belang dat u vertelt wat u is opgevallen (seizoensinvloed, reacties op voeding et cetera) Een allergie-onderzoek voor een eventuele voedselallergie is doorgaans alleen zinvol wanneer ook andere klachten zoals bijvoorbeeld diarree of astma aanwezig zijn. Vervolgens zijn er verschillende behandelingen mogelijk.

Zalven en crèmes

Het eczeem wordt in de eerste plaats, vaak meerdere keren per dag, met crèmes of zalven behandeld. Bij een nat eczeem is een crème nodig die de huid indroogt. Een droge huid moet soepel worden gehouden met een vette zalf. Zo nodig wordt daarnaast een crème of zalf met een medicijn gebruikt. De werking en bijwerkingen van de medicijnen worden hier kort besproken.

De aanleg van een zeer gevoelige makkelijk geprikkelde huid kan niet weggenomen worden. Iedere behandeling bestrijdt alleen de verschijnselen van het eczeem.Door een goede verzorging blijft de huid beter in balans en wordt eczeem beperkt.

Corticosteroïden

Corticosteroïden zijn producten die lijken op een bijnierschorshormoon dat het lichaam zelf maakt. Zalven met corticosteroïden worden daarom ook wel hormoonzalven genoemd. Door ondeskundig gebruik kunnen bijwerkingen optreden. Toen deze middelen voor het eerst op de markt kwamen, werd weinig aandacht aan de bijwerkingen geschonken. Hierdoor ontstonden veel bijwerkingen waardoor deze middelen een slechte naam hebben gekregen. Dit is begrijpelijk, maar niet terecht. Bij verstandig gebruik volgens voorschrift van de arts is de kans op bijwerkingen klein. De corticosteroïden worden in de huid afgebroken, hun werking is daarom slechts tijdelijk.

Het gebruik van corticosteroïden

Om bijwerkingen te voorkomen moeten de adviezen van de arts goed opgevolgd worden. Bijwerkingen kunnen ontstaan wanneer de zalf te vaak wordt gebruikt. Bovendien is een zalf die voor een deel van de huid werd voorgeschreven niet altijd geschikt om op een ander deel van de huid te gebruiken. Een zalf bestemt voor een plaats waar de huid dik is kan meestal niet gebruikt worden op een plaats waar de huid veel dunner is. Het risico op bijwerkingen wordt dan ook bepaald door de sterkte van de corticosteroïdzalf in combinatie met het aantal keren dat de zalf, per dag of per week, op een deel van de huid wordt aangebracht. Uw arts zal u mede delen hoe vaak welke zalf op de huid aangebracht kan worden. Wanneer dit advies niet wordt opgevolgd neemt het risico op bijwerkingen toe.

Het gebruik van corticosteroïdzalven in de zwangerschap is veilig en kan geen kwaad voor het ongeboren kind, wanneer de aanwijzingen van de arts opgevolgd worden.

Immunomudulatoren

Wanneer een behandeling met een corticosteroïdhoudende zalf of crème niet afdoende is kan tevens gebruik gemaakt worden van crèmes met immunomodulatoren (bijvoorbeeld tacrolimus = Protopic). Deze crèmes remmen het afweersysteem (immuunsysteem) in de huid. Bij het constitutioneel eczeem is de afweer van de huid overmatig actief. Wanneer dit afgeremd wordt, vermindert ook het eczeem. Deze crèmes worden doorgaans slechts tijdelijk gebruikt in perioden waarin het eczeem onvoldoende behandelt kan worden met corticosteroïdzalven. Het zijn kleur en geurloze crèmes, die prettig in het gebruik zijn.

Teerpreparaten

Wanneer met corticosteroïdzalven onvoldoende resultaat bereikt kan worden dan kan het eczeem ook met teerpreparaten behandeld worden. Er zijn meerdere soorten teer. Meestal wordt gebruik gemaakt van zogenaamde koolteer.

Het gebruik van teerzalven

Teer kan de huid irriteren. Daarom kan teer niet op een sterk beschadigde huid gebruikt worden. Ook moet teer niet dicht bij de ogen, lippen of neus aangebracht worden. De teer irriteert sterk wanneer het in de ogen of in de neus komt.

Teerzalf heeft als nadeel dat het onaangenaam ruikt en dat het de haren en huid kan verkleuren. De zalf veroorzaakt vlekken op kleding en beddengoed. De vlekken zijn er moeilijk weer uit te krijgen. Wassen op 90°C is de enige mogelijkheid. Om vlekken te voorkomen wordt de huid daarom meestal ingepakt met verbandmiddelen. Vaak wordt gebruikgemaakt van een zogenaamd buisverband. Maar ook dan is gebruik van “oude donkere kleding” of een “oude pyjama” aan te raden. Ook kan gebruik gemaakt worden van een katoenen overall die op voorschrift van de arts bij de apotheek verkrijgbaar is.

Door teerzalf wordt de huid gevoeliger voor zonlicht. Het is dan ook raadzaam om de huid niet aan zonlicht of zonnebanken bloot te stellen, omdat snel verbrandingen kunnen ontstaan.

Teerzalven mogen niet in de eerste 12 weken van een zwangerschap gebruikt worden.

Deze crèmes veroorzaken vaak een prikkend of branderig gevoel van de huid. Dit verdwijnt meestal wanneer het eczeem vermindert. Omdat deze crèmes de afweer van de huid verminderen neemt de kans op huidinfecties toe. Wanneer er huidinfecties aanwezig zijn mag de crème niet gebruikt worden, tenzij uw arts heeft aangegeven dat dit in uw geval veilig is.

Wanneer de afweer van de huid vermindert kan de kans op het krijgen van een kwaadaardige huidverandering toenemen. Dat zal vooral gebeuren wanneer de huid door zonlicht of zonnebank en beschadigd is. Personen met een sterk door zonlicht of zonnebanken beschadigde huid moeten deze crèmes met mate gebruiken. Daarnaast is het verstandig om tijdens het gebruik van deze crèmes de huid niet onnodig aan zonnebanken of zonlicht bloot te stellen.

Overige zalven

Naast de hierboven genoemde zalven worden ook nog talrijke andere zalven bij de behandeling van eczeem gebruikt. Meestal betreft het crèmes en zalven om de huid in conditie te houden. Een droge huid wordt behandeld met een vette zalf. Bij een nat eczeem moet de huid droger gemaakt worden met een zalf die indroogt. Diverse zalven van wisselende samenstelling zijn hiervoor beschikbaar.

Behandeling met tabletten

Antihistaminica

Bij eczeem wordt regelmatig gebruik gemaakt van tabletten tegen de jeuk (antihistaminica). Voor kinderen zijn deze medicijnen verkrijgbaar in drankjes. Deze antihistaminica verminderen jeuk en zijn ook werkzaam bij klachten van hooikoorts en galbulten (urticaria). De oudere antihistaminica kunnen slaperigheid veroorzaken. De nieuwere antihistaminica hebben deze bijwerking niet.

Antibiotica

Een eczeem is vatbaar voor infecties. Wanneer de huid geïnfecteerd is met bacteriën wordt een antibioticum gebruikt om de bacteriën van de huid af te krijgen. Wanneer de infectie voortduurt, zal ook het eczeem steeds meer geprikkeld worden en toenemen. Een behandeling van de huidinfectie is daarom absoluut noodzakelijk.

Tabletten tegen eczeem

Eczeem kan met tabletten behandeld worden. De middelen die gebruikt worden zijn prednison en ciclosporine. Het betreft hier vrij zware geneesmiddelen, die alleen gebruikt worden bij omvangrijk eczeem dat onvoldoende reageert op andere behandelingen.

Zijn alternatieve geneeswijzen zinvol?

Wees sceptisch tegenover iedereen die beweert dat eczeem te genezen is. Houdt rekening met het feit dat bij het merendeel van de baby’s en peuters het eczeem na verloop van tijd vanzelf verdwijnt, onafhankelijk van welke behandeling dan ook. Ga niet in op onbewezen onderzoek en behandelingen. Bespaar uw kind een experiment als proefkonijn.

Bijwerkingen van een behandeling met corticosteroïden

Door ondeskundig gebruik kunnen bijwerkingen ontstaan. Na langdurig gebruik van corticosteroïdzalven kan de huid langzaam dunner worden. Daarnaast kunnen kleine rode vaatverwijdingen ontstaan waardoor de huid rood kleurt. Soms gaan haartjes harder groeien. Het risico op deze bijwerkingen is vooral aanwezig op plaatsen waar de huid erg dun is, zoals bijvoorbeeld in de lichaamsplooien en bij de geslachtsdelen. Op plaatsen waar de huid heel erg dik is zoals op hand palmen en voetzolen worden zelden bijwerkingen gezien.

Wanneer een zeer groot deel van de huid dagelijks met een sterke corticosteroïdzalf behandeld wordt kan het medicijn uiteindelijk ook in het bloed terecht komen. Hierdoor kan na lange tijd het gelaat dikker worden en de botten kunnen ontkalken. Bij kleine kinderen wordt de groei geremd. Wanneer men zich houdt aan het voorschrift voor het gebruik van de zalf, de zalf niet vaker dan voorgeschreven gebruikt en de zalf ook niet voor andere delen van de huid gebruikt dan werd voorgeschreven, treden deze bijwerkingen niet op.

Corticosteroïdzalven kunnen tijdens een zwangerschap geen afwijkingen bij het nog ongeboren kind veroorzaken. Maar bij een te overmatig gebruik van de zalven over grote huidoppervlakken kan het corticosteroïd soms een effect in het lichaam geven, waardoor het ongeboren kind langzamer kan gaan groeien. Volg daarom de aanwijzingen van de arts correct op.

Bijwerkingen bij het gebruik van immunomudulatoren

Deze crèmes veroorzaken vaak een prikkend of branderig gevoel van de huid. Dit verdwijnt meestal wanneer het eczeem vermindert. Omdat deze crèmes de afweer van de huid verminderen neemt de kans op huidinfecties toe. Wanneer er huidinfecties aanwezig zijn mag de crème niet gebruikt worden, tenzij uw arts heeft aangegeven dat dit in uw geval veilig is.

Wanneer de afweer van de huid vermindert kan de kans op het krijgen van een kwaadaardige huidverandering toenemen. Dat zal vooral gebeuren wanneer de huid door zonlicht of zonnebank en beschadigd is. Personen met een sterk door zonlicht of zonnebanken beschadigde huid moeten deze crèmes met mate gebruiken. Daarnaast is het verstandig om tijdens het gebruik van deze crèmes de huid niet onnodig aan zonnebanken of zonlicht bloot te stellen.

Bijwerkingen bij het gebruik van teerzalven

Deze crèmes veroorzaken vaak een prikkend of branderig gevoel van de huid. Dit verdwijnt meestal wanneer het eczeem vermindert. Omdat deze crèmes de afweer van de huid verminderen neemt de kans op huidinfecties toe. Wanneer er huidinfecties aanwezig zijn mag de crème niet gebruikt worden, tenzij uw arts heeft aangegeven dat dit in uw geval veilig is.

Wanneer de afweer van de huid vermindert kan de kans op het krijgen van een kwaadaardige huidverandering toenemen. Dat zal vooral gebeuren wanneer de huid door zonlicht of zonnebank en beschadigd is. Personen met een sterk door zonlicht of zonnebanken beschadigde huid moeten deze crèmes met mate gebruiken. Daarnaast is het verstandig om tijdens het gebruik van deze crèmes de huid niet onnodig aan zonnebanken of zonlicht bloot te stellen.

Het is noodzakelijk dat de huid zo optimaal mogelijk wordt verzorgd. Zonder een optimale huidverzorging, wordt eczeem in de hand gewerkt en is onnodig veel behandeling nodig. Bij de huidverzorging moet aan het volgende gedacht worden.

Baden en douchen

• Voor het baden of douchen eerst oude zalfresten met een ongeparfumeerde olie, bijvoorbeeld slaolie of badolie, verwijderen. Douchen of baden met lauwwarm water. Als de huid warm wordt neemt jeuk toe.
• Gebruik geen zeep douche- of badschuim. Dit droogt de huid uit en kan irriterend werken.
• Bij het baden kan een ongeparfumeerde badolie gebruikt worden.Wanneer het eczeem actief is, moet contact met water zo veel als mogelijk vermeden worden.
• Na het douchen of baden de huid niet droog wrijven, maar voorzichtig droog deppen en de huid met een invettende zalf insmeren.

Kleding

• Gebruik gladde, zachte katoenen kleding of zachte kleding met viscose.
• Gebruik geen wollen of ruwe stoffen, omdat deze de huid snel prikkelen.
• Gebruik geen strakke kleding. Dit veroorzaakt snel huidirritatie.
• Nieuwe kleding eerst wassen voor het gebruik.

Nagels en krabben

• Probeer niet te krabben. Wrijven helpt vaak ook en beschadigt de huid minder.
• Hou nagels kort. Hierdoor ontstaan bij krabben minder snel wondjes.

Verbinden en/of inpakken

• Gebruik geen strakke verbanden. Ook dit veroorzaakt snel irritatie. Na het zalven, kunnen kinderen gebruik maken van een zalfpak. Het zalfpak is een overall, dat op voorschrift van de arts bij de apotheek verkrijgbaar is.
• Na het zalven, of om verwonding door krabben te voorkomen kunnen pyjama’s met lange mouwen en pijpen gebruikt worden. Om irritatie van naden en labels in een pyjama te voorkomen, kan de pyjama binnenste buiten aangetrokken worden.
• Om verwonding door krabben ‘s nachts te voorkomen kunnen pijpen en mouwen van een pyjama met schilderstape dichtgeplakt worden. Maak gebruik van katoenen handschoenen. Bij kleine kinderen kunnen sokjes om de handen gedaan worden.

Advies voor de woonruimte

• De omgevingstemperatuur moet niet te warm zijn, vooral ‘s nachts. Wanneer de huid warm wordt, neemt de jeuk toe. Het verdient aanbeveling om de temperatuur van de slaapkamer in de winter, niet boven 15 ºC te laten stijgen.
• Slaapkamer, woonvertrekken, speelkamer enz. goed ventileren.
• Hou het huis, vooral de slaapkamer stofvrij.
• Bedden goed en matras regelmatig luchten.
• Neem geen huisdieren.

Zwemmen

• Er bestaat geen bezwaar tegen zwemmen in openbare gelegenheden. De toevoegingen aan het zwemwater kunnen de huid echter wel nadelig beïnvloeden. Na het zwemmen is het verstandig om te douchen en vervolgens de huid in te smeren met een vette crème.
• Vakantie aan zee doet soms wonderen. De combinatie van zon, zee, en onbedekte huid (minder schuren en zweten) kan een gunstig effect hebben.

Wij hopen u goed geïnformeerd te hebben. Mocht u toch nog vragen hebben, stelt u deze dan gerust aan de behandelend arts.